De oranje lijn, representatief voor een fictief bestuur, toont een veel gezien verloop van leerresultaten: vertraging na de eerste lockdown voorjaar 2020, gevolgd door geleidelijk herstel in de schooljaren ’20-’21 en ’21-’22. De oranje lijn toont de gemiddelde impact van de pandemie op de 3 kernvakken voor de leerjaren 6-8 van alle (zeg 15) scholen vallend onder hetzelfde schoolbestuur. Zie tekstballonnen voor verdere toelichting op de methodiek. ¹ 
Het is goed om te benadrukken dat de corona-impactanalyse niet iets zegt over het absolute niveau van leerresultaten, maar enkel over het verschil met de nulmeting van de laatste toets (M20) voor de grote lockdown van voorjaar 2020.

¹ Deze zogenoemde ‘verschilanalyse’ ontwierpen we in 2020 in samenwerking met wetenschappers van Universiteit Oxford (zie ook hun publicatie in PNAS). De methode vond navolging bij het Nationaal Cohortonderzoek (NCO) en hun veelgebruikte factsheets leergroei. NB: dit artikel beschrijft een andere analyse dan die van NCO gepubliceerd medio november 2022, die o.m. niet expliciet focust op de bovenbouw en voorts een andere methodiek volgt.

Ten eerste: de bovenbouw zit gemiddeld weer op niveau van pré-corona.
Dit lijkt positief nieuws: de resultaten van kernvakken rekenen, spelling en begrijpend lezen liggen gemiddeld dus niet op een lager niveau dan voor de crisis, ondanks alle onrust in de tweeënhalf jaar sinds het begin van de pandemie in februari 2020. Deze periode beslaat in z’n geheel 100 lesweken.

Ten tweede: de verschillen tussen en binnen scholen zijn zeer groot. Binnen elk bestuur zie je scholen waar de leergroei in de bovenbouw fors vertraagd is ten opzichte van de nulmeting vlak voor het begin van corona (de M20, de middentoets in schooljaar ’19-’20). Zo zijn er scholen die in de periode van 100 lesweken slechts een leergroei van zo’n 60 weken laten zien. Omgekeerd zie je ook scholen die  juist méér leergroei laten zien dan je normaal zou verwachten. Zo zijn er scholen met een leergroei van ruim 140 weken in dezelfde periode van 100 weken onderwijs.

Ten derde: één eenduidig pandemie-effect bestaat niet. Bij het ene bestuur liep rekenen flink achter, bij het andere bestuur begrijpend lezen en bij weer een ander bestuur was juist spelling hét zorgpunt. Opvallend genoeg was de eerste reactie van de onderwijskwaliteitsmedewerkers en bestuurders steevast: “zie je wel, nogal wiedes dat vooral lezen geraakt is tijdens corona, immers…” waarna er een intuitieve verklaring volgde waarom dat patroon logisch leek.

“Wij zien scholen die terug zijn op het pre-corona niveau en scholen bij wie dat nog niet is gelukt. In onze dagelijkse praktijk ervaren wij dat schoolteams snel willen handelen wanneer de resultaten tegenvallen. Door de wens snel te handelen, nemen schoolteams onvoldoende tijd om de dieper liggende oorzaken te onderzoeken.”

“De valkuil daarbij is dat je zonder goede analyse een niet passende interventie doet.
Wellicht is dit een deel van de verklaring voor de verschillen die zichtbaar zijn tussen scholen. 

Door eerst vragen te stellen als: hoeveel leertijd hadden we ondanks de lockdowns? Welke prioriteiten hebben we gesteld in die (beperkte) leertijd? Hoe effectief is de leertijd besteed? Hoe was de kwaliteit van de instructie? Alleen zo kom je samen dichter bij de meest plausibele verklaring. Dan weet je ook veel beter welke interventie het meest effectief is op school- groeps- of kindniveau.”

Zagen jullie bij Leeruniek in jullie corona-impactanalyses trouwens ook verschillen tussen scholen met een hoge of lage schoolweging? Daar zijn wij wel benieuwd naar.”

Lees hier meer over in deel 2 van deze miniserie “Sterker uit corona”.