Delen?
Stimulerende en belemmerende factoren in het basisonderwijs
Beknopte samenvatting
-
Stimulerende factoren versterken het leerproces en helpen leerlingen om uitdagingen beter aan te kunnen.
-
Belemmerende factoren kunnen het leren vertragen of blokkeren en vragen om gerichte ondersteuning of aanpassingen.
-
Door deze factoren te combineren met de meetbare data ontstaat een compleet beeld van de leerling en zicht op het verhaal achter de cijfers.
-
Het structureel in kaart brengen van de stimulerende en belemmerende factoren helpt je om bewuste keuze te maken in je onderwijsaanpak.
Luister naar dit artikel als podcast (AI-gegenereerd)

Stimulerende factoren
Stimulerende factoren zijn omstandigheden in of om de leerling die het leren en de ontwikkeling ondersteunen. Ze zorgen voor energie, motivatie en een gevoel van grip. Leerlingen met sterke stimulerende factoren kunnen uitdagingen beter aan en maken gemakkelijker groei door.
Voorbeelden van stimulerende factoren:
- Taalvaardig
- Brede interesse
- Humor
- Goede concentratie
- Sociaal inzicht
Stimulerende factoren als deze versterken het leerproces en vergroten de kans dat een leerling zich optimaal ontwikkelt. Door deze factoren bewust te herkennen en te benutten, kun je het onderwijs nog beter laten aansluiten op wat een leerling nodig heeft.
Belemmerende factoren
Belemmerende factoren zijn omstandigheden die het leren of het functioneren van een leerling moeilijker maken of in de weg staan. Ze kunnen leiden tot stress, onzekerheid of frustratie, en hierdoor de ontwikkeling vertragen of zelfs tijdelijk stilzetten.
Voorbeelden van belemmerende factoren:
- Faalangstig
- Moeite met plannen
- Spanningen thuis
- Weinig aansluiting
- Vraagt geen hulp
Belemmerende factoren zijn omstandigheden die het leren of het functioneren van een leerling moeilijker maken of in de weg staan. Ze kunnen leiden tot stress, onzekerheid of frustratie, en hierdoor de ontwikkeling vertragen of zelfs tijdelijk stilzetten.

Stimulerende en belemmerende factoren in de praktijk
Het bewust meenemen van de stimulerende en belemmerende factoren in je onderwijs, helpt je om leerlingen beter te begrijpen en het onderwijs passend te maken. In combinatie met harde of meetbare data zoals toetsresultaten, ontstaat er een volledig beeld van de leerling en meer zicht op het verhaal achter de cijfers. Door regelmatig te analyseren welke factoren een rol spelen en wat dit betekent voor het handelen in de groep, ontstaat een cyclisch proces van signaleren, begrijpen, handelen en evalueren. Op deze manier wordt duidelijk wat een leerling nodig heeft, welke aanpak werkt en waar bijsturing wenselijk is.
Zo verzamel, benoem en beschrijf je de factoren:
Stel hulpvragen om de bevorderende factoren en belemmerende factoren te identificeren:
- Wat gaat goed voor deze leerling?
- Waar blinkt zij in uit en welke sterke eigenschappen vallen op?
- Wat gaat moeilijker of zit in de weg?
- In welke situaties loopt het leren of samenwerken moeizamer?
- Wat gebeurt er in de groep?
- Wat doen medeleerlingen of de leerkracht waardoor de leerling het makkelijker of juist moeilijker heeft?
Let bij het beschrijven op het verschil tussen de stimulerende factoren en de onderwijsbehoeften:
- De stimulerende factoren helpen de leerling ontwikkelen, zoals ‘leergierig’ of ‘kan goed samenwerken’.
- De onderwijsbehoeften beschrijven wat een leerling nodig heeft om tot leren te komen, denk aan ‘verdiepende opdrachten’ of ‘werken met maatje’.
Gebruik een tool als de 7xL om te controleren of je een compleet beeld van de leerling hebt geschetst.
- De 7xL verwijst naar de 7 factoren die van invloed kunnen zijn op de ontwikkeling van leerlingen: de leerling zelf, de leerkracht, het lesmateriaal, de lesaanpak, de leertijd, de leeromgeving en de leefomgeving.
- Als leerkracht heb je in meer of mindere mate invloed op deze factoren.
- Loop alle 7 factoren langs en ga na of ze, positief of negatief, van invloed zijn op de ontwikkeling van je leerlingen. Zo voorkom je dat je te eenzijdig kijkt naar de ontwikkeling van leerlingen of altijd op dezelfde factoren terugvalt.


Geschreven door:
Cora de Raaf
Meer weten over hoe Leeruniek teams helpt om cyclisch en data-gedreven samen te werken aan de onderwijskwaliteit?
Ga vrijblijvend met ons in gesprek!

