Laten we eerlijk zijn. Jouw school en alle andere basisscholen in Nederland kiezen nu of straks niet voor een heel nieuw leerlingvolgsysteem (LVS). Nee, ze kiezen nieuwe volgtoetsen. In ieder geval de volgtoetsen voor taal en rekenen, want die zijn verplicht. En daar zit straks dus de grootste verandering. Het is goed om dat helder te hebben voordat we verder gaan. Het voorkomt spraakverwarring en het relativeert al een beetje. 

De volgtoetsen van de vier toetsaanbieders zijn stuk voor stuk kwalitatief goede toetsen. Ze zijn beoordeeld door de Expertgroep Toetsen PO en deze door de minister van OCW ingestelde onafhankelijke commissie keurde de toetsen goed voor gebruik in het Nederlandse basisonderwijs. Je kunt er om die reden zeker van zijn dat je met deze volgtoetsen betrouwbaar en valide het niveau van leerlingen op de verschillende vakgebieden toetst. Je kunt dus eigenlijk niet verkeerd kiezen.

Laten we het in perspectief blijven zien. Een toets is een toets. Het eindresultaat van de lessen die je gegeven hebt. Het begin van de duiding van de resultaten. De volgtoets op zich doet niets met het onderwijs dat je geeft. Als je de toets verandert, verandert er in principe niets aan de onderwijskwaliteit. Het verschil zit in het team en de manier waarop je collega’s en jij onderwijs geven, leerlingen volgen, toetsresultaten duiden en de conclusies gebruiken om het onderwijs beter te maken. De volgtoets is een middel om die doelen te bereiken. Of zoals wij vaak zeggen: de volgtoets is alleen de R in de READ-cyclus, de manier van cyclisch werken die we bij Leeruniek ontwikkeld hebben. Dat relativeert en maakt tegelijkertijd duidelijk waar je kostbare tijd en aandacht naar toe moet gaan: niet naar een eindeloos keuzeproces voor nieuwe LVS-toetsen, maar naar het versterken van de leerkrachtvaardigheden. Want dat is wat bepalend is voor de onderwijskwaliteit. 

Laten we ook realistisch zijn. We zeggen met het bovenstaande niet dat de keuze voor nieuwe LVS-toetsen geen veranderingen met zich meebrengt. Zeker niet. We denken zelfs dat veel scholen de veranderingen onderschatten en stress ervaren om all the wrong reasons. In plaats van je druk te maken om de keuze voor één van de vier toetsaanbieders en de voor- en nadelen van de verschillende toetsen te blijven wikken en wegen, is het beter om je team voor te bereiden op de veranderingen die de nieuwe volgtoetsen met zich meebrengen. Nieuwe toetsen leiden tot een andere manier van werken, voor andersoortige resultaten, voor een andere toetstaal. Het verandert de werkprocessen in de school. Het is belangrijk om het team daarin mee te nemen zodat iedereen straks op dezelfde trein stap én dezelfde kant opgaat. 

Dus LVS-keuzestress? Nee, dat is echt niet nodig.  Maar zorg wel dat je oog hebt voor de veranderingsprocessen die de nieuwe volgtoetsen creëren. Verleg je aandacht van de toetsen en de steeds mooier wordende toetseigenschappen, naar het team en daarmee naar de kwaliteit van je onderwijs.