Trouwens, heb je nu alweer vakantie? Je hebt als leerkracht wel heel veel vakantie, vind je zelf ook niet? Je klaagt over werkdruk, maar weet je wel dat je twee keer zo veel vakantie hebt als andere werkenden? Iedere onderwijsprofessional heeft vragen als deze weleens gesteld gekregen. Jij ook? Ja, die laatste is een tikje kwaadaardig. Dat vinden wij ook. Maar hoe ga jij om met dit soort opmerkingen? Haal je je schouders op, ga je in gesprek of zoek je op dat soort momenten vooral naar een korte maar krachtige comeback?

1. Klopt, ik krijg een extra week vakantie voor elke keer dat ik deze vraag krijg.
   
2. Ja, we hebben vaker vakantie dan de Kardashians.
   
3. Ja, ik heb mijn leerlingen dit jaar extra goed getraind om hun eigen boontjes te doppen. 
   
4. Ja, ik heb zo veel vakantie dat ik soms vergeet welke dag het is.
   
5. Ja, ik moet regelmatig uitrusten van al die kleurplaten die ik moet nakijken. 
   
6. Ja, anders vergeet ik hoe het is om ‘s ochtends geen klas vol kinderen te hebben.
   
7. Ja, ik ben op zoek naar de beste manier om mijn luie stoel in te richten.
   
   

Maar goed, het is onze ervaring dat harde feiten het beste werken. Dus vertel de vragensteller dat een fulltime werkende leerkracht in het basisonderwijs volgens de laatste CAO recht heeft op 428 uur per jaar. Dat zijn 53,3 vakantiedagen of bijna 11 vakantieweken en dat is inderdaad meer dan het gemiddelde aantal vakantiedagen van andere werkenden in Nederland dat op 25,6 dagen uitkomt. Maar er is meer. 

De normjaartaak, of het in 2019 ingevoerde werkverdelingsplan, bevat 1659 uur. Dat is gelijk aan een werkweek van ruim 40 uur. In de praktijk wordt deze norm echter vaak overschreden. Uit onderzoek van het AOb blijkt bijvoorbeeld dat leerkrachten gemiddeld 46,9 uur per week werken. Dit zijn zowel de lesgebonden als de niet-lesgebonden activiteiten. 

Dus ja, leerkrachten hebben meer vakantie dan andere werkenden, maar dat heeft een reden. Ze werken simpelweg harder en langer gedurende de 41 weken dat ze werken en compenseren dit overwerk tijdens de schoolvakanties. Voor buitenstaanders is dit niet altijd zichtbaar en dat is waarschijnlijk de reden dat de vakantievooroordelen nog steeds bestaan.

Je hebt je vakanties dus letterlijk en figuurlijk verdiend. En vakanties zijn gewoon heel erg belangrijk. Je hebt ze nodig om te herstellen van je dagelijkse portie werkstress. En laten we eerlijk zijn, een beetje stress is de Nederlandse leerkracht niet vreemd. Er ligt nogal wat op dat bordje. Vakantie is een krachtig middel om daarvan te herstellen. Het blijkt dat het niet zozeer gaat om de soort vakantie en de activiteiten die je erin ontplooit, maar dat het vooral belangrijk is dat je plezier beleeft aan je vakantie, dat je ontspant, mentaal afstand neemt van je werk en dat je zelf kunt bepalen hoe je de tijd invult. Zo vormt vakantie zelfs een buffer tegen toekomstige stressoren. 

Is het dan een slecht idee om tijdens de vakantie achterstallig schoolwerk op te pakken of om alvast lessen voor te bereiden? Nee. Veel leerkrachten vinden het prettig dat ze in de vakantie de tijd hebben om iets van hun schoolwerk op te pakken. Het geeft ze rust om taken die zijn blijven liggen op te pakken en af te ronden. Of om alvast iets voor te bereiden, zodat ze het later niet meer hoeven te doen. Dat verlaagt de werkdruk tijdens de weken dat ze wel werken. 

Maar er is wel een maar. Je kunt pas echt uitrusten en opladen als de werkprikkels weg zijn. Als je echt stopt. Een goede tip is dan ook om je werk op de eerste dag of dagen van je vakantie te plannen en het daarna los te laten. Je zult merken dat het even tijd kost om te wennen aan het niet-werken en dat het misschien ook niet gelijk lukt om je helemaal te ontspannen. Houd daar rekening mee bij het plannen van je vakantie. 

“Leraren werken op zonne-energie: opladen tijdens de zomervakantie (of een zonnige meivakantie, red.) om het hele jaar te kunnen stralen”, luidt een bekende Pinterest-quote. Een tikje sentimenteel  misschien, maar het heeft wel een kern van waarheid. Je laadt op door je te ontspannen. En zon en vakantie dragen daaraan bij. Andere tips die je doen opladen? We hebben er een paar voor je, maar niet nadat we je eerst een hele prettige en ontspannen vakantie gewenst hebben!

1. Realiseer je dat het allemaal wat minder mag. Leg de lat lager tijdens de vakantie. Je hoeft niet van alles. Dat is het leuke van vakantie. 
2. Doe dingen die je leuk vindt om te doen en waar je anders niet aan toekomt. 
3. Doe inspiratie op. Niets doen helpt daarbij. Of bewegen, lezen of ergens anders heengaan. 
4. Ga naar buiten. Buiten zijn, met name in de natuur zijn, werkt stressverlagend en heeft een rustgevend effect. 
5. Breng tijd door met je partner, vrienden of familie. Tijd besteden aan anderen maakt gelukkig.