Overdracht? Stapel kennis met je collega’s!

Overdracht? Stapel kennis met je collega’s!


Het is (bijna) tijd voor de overdracht van jouw leerlingen naar de nieuwe leerkracht. Hoe gaat dat bij jou op school? Warm of koud? Of beiden? Er bestaan verschillende manieren om jouw kennis over de groep en je leerlingen door te geven aan de leerkracht die na jou komt. Kennisstapeling, noemen we dat. Wij inventariseerden alle manieren om een groepsoverdracht te doen en zetten ze hier met hun voor- en nadelen op een rijtje.
Schouders

Maar eerst even dit. Misschien hebben wij te veel zelfontwikkelingsboeken gelezen, maar er is één scène die ons steeds te binnen schiet als we het hebben over het belang van een goede overdracht. Misschien herken je het. Het gaat zo.

Stel je voor dat je op de schouders van je ouders klimt en rechtop gaat staan. Zij gebruiken al hun kracht en wijsheid om jou te dragen en zij staan op hun beurt op de schouders van hun ouders. En zo gaat het door, van generatie op generatie. Vertel eens, hoe is je uitzicht? Hoe ver kun je kijken? Verder weg dan je ouders, in elk geval. En nog verder weg dan je grootouders. En dat allemaal dankzij hen.

Kennisstapeling

In de context van het onderwijs kun je je vast ook voorstellen dat jij op de schouders van de collega die voor jou kwam, staat. En dat de collega aan wie jij straks je leerlingen overdraagt, op jouw schouders klimt. Bij wijze van spreken. Jij hebt de kennis van je collega gebruikt toen de groep aan jou overgedragen werd. Je hebt het gebruikt om je groep te leren kennen en om onderwijs te geven dat zo passend mogelijk was. Je hebt nieuwe ervaringen opgedaan en meer kennis verzameld omdat je verder kon kijken dan je collega. Dit heb je toegevoegd aan de al bestaande kennis over je leerlingen en zo geef je het pakketje straks door aan je collega, die er in het nieuwe schooljaar nieuwe kennis aan toe zal voegen.

Een goede en volledige overdracht zorgt voor kennisstapeling. Kennis over een leerling bouw je op van leerjaar op leerjaar. Dat is belangrijk, want je hebt met het hele team een gezamenlijke verantwoordelijkheid voor passend onderwijs.

Overdrachtsmanieren
Zoals gezegd, er zijn verschillende manieren om je leerlingen over te dragen aan de nieuwe leerkracht. We zijn benieuwd hoe het bij jou op school gaat. Laat het ons vooral weten. Hieronder vind je een opsomming van de manieren die wij inventariseerden. Het is geen rijtje met de beste manieren, maar wel een rijtje met overdrachtsvormen die in het basisonderwijs het meeste voorkomen en die je kunnen inspireren om bij jou op school tot een goede overdracht te komen.
1. Geen overdracht
Voorstanders van deze manier zeggen dat je zonder overdracht in staat bent om onbevooroordeeld te starten met je nieuwe groep. Wij behoren niet tot deze groep. 

Enerzijds omdat onbevooroordeeld zijn niet hetzelfde is als onwetend zijn. Anderzijds omdat wij vinden dat je als schoolteam gezamenlijk verantwoordelijk bent voor de 8 jaar onderwijs die leerlingen krijgen. En dat je alleen passend onderwijs kunt geven als je doorbouwt op de kennis van je voorganger.
2. Koude overdracht

Met een koude overdracht bedoelen we een schriftelijke overdracht. Gedurende het schooljaar heb je op verschillende momenten, zoals tijdens de halfjaarlijkse analyses, je kennis over en ervaringen met je leerlingen vastgelegd. Je zorgt ervoor dat dit dossier aan het einde van het schooljaar compleet is. 

3. Warme overdracht
Tijdens een warme overdracht ga je om de tafel en in gesprek met je collega. Het eerder genoemde dossier vormt de basis. Samen neem je de informatie door. De overdragende leerkracht licht toe, de ontvangende leerkracht vraagt door.
4. Overdracht met ouders
Bij sommige leerlingen is het zinvol om de overdracht uit te breiden en ouders erbij te betrekken. Bijvoorbeeld als er sociaal-emotioneel het een en ander  speelt. In de zomervakantie kan er veel veranderen, dus de kennis van ouders vormt dan een waardevolle aanvulling op het beeld dat je van de leerling aan het vormen bent.
5. Overdracht voor of na de zomervakantie

Op de meeste scholen vindt de overdracht voor de zomervakantie plaats. Zo kun je als leerkracht het schooljaar echt afronden. Bovendien ligt alle kennis dan nog vers in je geheugen. Dat is na 5 of 6 vakantieweken misschien anders. Er wordt ook wel gekozen voor het scenario waarin de overdracht in de laatste vakantieweek plaatsvindt of zelf na de eerste schoolweek, maar in dat laatste geval komen we wel erg dicht in de buurt van overdrachtsvorm 1 en die hebben we eigenlijk gecanceld.

Wij denken dat een goede overdracht een betekenisvolle overdracht is en zowel een koude als een warme overdracht bevat. Lees er meer over in dit blogartikel en maak gebruik van de tips tijdens de aankomende overdracht van jouw leerlingen.



Geschreven door:
Cora de Raaf



Meer weten over het belang van een goede overdracht en hoe kennisstapeling werkt?

Nieuwsgierig hoe je dit zonder administratieve rompslomp doet? Overweeg met je team de overdrachtstraining! 

Meer info